Xandra Donders daagt studenten uit naar binnen te kijken tijdens haar lessen Compositie en Expressie. Wat wil je met je werk vertellen? Onder het motto van de Duits schilder en tekenaar Caspar David Friedrich: ‘Een schilder moet niet alleen schilderen wat hij voor zich ziet, maar ook wat hij in zichzelf waarneemt.’
Vanuit je eigenheid krijgt werk betekenis, krijgt het een ziel en kun je de kijker raken. Die betekenis kun je in eerste instantie in woorden vangen. Denk aan thema’s als kwetsbaarheid, chaos of sereniteit. Vervolgens onderzoek je hoe je je idee kunt omzetten in een beeld, in een compositie, een persoonlijke expressie. Het is belangrijk te experimenteren, het groeiproces zelf is een belangrijke doelstelling in het vak Compositie en Expressie. Studenten leggen ook een een portfolio aan, een ‘beeldfamiliemap’ van werken van verschillende kunstenaars waarin ze zich herkennen.
Vakscholing 3-student Anita Lof
Werk van Helen Wang (Vakscholing 1) en rechts van Mirjam Ruesink (Masterscholing 1)
Studenten van Vakscholing 3 gingen aan de slag met ‘het innerlijk zelfportret’: wie ben je en hoe laat je jezelf zien? Gwen Willemen: “Ik had al een concept in mijn hoofd wat betreft mijn innerlijk zelfportret, dit waren echter alleen woorden. Hoe kon ik die woorden omzetten in beelden? Ik heb hierover gepraat met Xandra en samen zijn we op zoek gegaan naar visuele elementen die mijn verhaal zouden kunnen ondersteunen. Ik voelde me gehoord en gezien. Mijn innerlijk zelfportret gaat over ongenoegen. Ongenoegen over mezelf, omdat ik me te vaak schik naar een ideaalbeeld van wat ik denk te moeten zijn. Dit maakt dat ik me soms opgesloten voel in mijn eigen zelfbeeld. Het drukt op me. Ik heb dit gevoel onderzocht en meerdere werken gemaakt. Zo schilderde ik een zelfportret waarbij ik weinig ruimte overliet binnen het kader, om dat opgesloten gevoel weer te geven.”
Anita Lof vertelt over haar ervaring met het vak: “De lessen van Xandra laten je echt nadenken over jezelf. Eerst zat ik op slot maar daarna lukte het, mijn fantasie werd aangesproken. Ik heb afgelopen zomer een vos gezien, vlakbij mijn huis. Die indruk is me bijgebleven. Ik vond het heel bijzonder daar zo ineens een vos tegen te komen. Ik maakte er wat foto’s van. Dat doe ik sowieso graag, met mijn camera de natuur in. Toen ik er meer over nadacht besefte ik dat ik het meest mezelf ben in de natuur, daar vind ik rust. Mijn innerlijk zelfportret gaat over de ontmoeting met de vos, de natuur, maar eigenlijk over mezelf. Door het vossenmasker ga ik op in de natuur. Tegelijkertijd sluit het me af van de drukke buitenwereld. Bij de lessen van Xandra doe je echt je eigen onderzoek en word je steeds creatiever, dat is mooi.”
Innerlijk zelfportret van derdejaars Gwen Willemen
Belangrijke credo’s in de lessen van Xandra Donders zijn: fouten maken mag, risico’s nemen en afkijken moet en plezier maken hoort erbij. Laat jezelf verwonderen over uitkomsten om zo ook nieuwe mogelijkheden te ontdekken, nieuwe paden te bewandelen en jezelf te ontwikkelen. Xandra: “Ik vind plezier en een gevoel van vrijheid, avontuur, nieuwsgierigheid en in grote mate jezelf zijn, belangrijke begrippen. Zo leer je je ook te onderscheiden. Deze begrippen zijn ook in mijn eigen leven en mijn eigen werk belangrijk. En natuurlijk zijn mijn lessen eng, het gaat namelijk over jezelf!”.
Xandra Donders, docent compositie en expressie (foto Frank Hutchison). Rechts een werk van Hetty van den Oever, Vakscholing 1, gemaakt tijdens haar lessen
Berry Araya, Vakscholing 3