Eline Brontsema is in 2020 afgestudeerd aan de Klassieke Academie en volgt vanaf dit studiejaar Siemen Dijkstra op als docent Grafiek. Tijd voor een nadere kennismaking.
Eline Brontsema (midden) tijdens de Zomeracademie
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: hoe bevalt het lesgeven?
“De afgelopen zomer heb ik een zomercursus houtsnede gegeven aan cursisten van buiten de academie; dat was een mooie manier om alvast een beetje te wennen. Daarna volgden in september de lessen in het curriculum. Spannend, want ik ben pas net afgestudeerd. Natuurlijk wil je niets vergeten en de lessen zo goed mogelijk geven. Gelukkig ging dat heel goed. Het maken van houtnedes kost veel tijd; dat wist ik al wel. Vooral omdat je met een oplage werkt, maar ook de voorbereidende werkzaamheden zijn tijdrovend. Met een groep studenten is dat flink aanpoten, want voor de meeste mensen is de techniek ook nog eens nieuw. En fouten zijn onherstelbaar: wat je weg hebt gesneden, krijg je niet meer terug. Natuurlijk zijn de lessen bedoeld als kennismaking, maar ik merkte dat het fijn is als het allemaal een beetje voorspoedig verloopt en de studenten enthousiast worden van het vak. Op de fiets naar huis gaf dat echt een voldaan gevoel.”
Je hebt filosofie gestudeerd en bent toen naar de Klassieke Academie gegaan. Kun je iets vertellen over die keuze?
“Ik heb nooit iets anders willen doen dan de kunstacademie. Toen ik aan het einde van de middelbare school de vooropleiding van Minerva had afgerond, besefte ik dat ik daar niet vond wat ik zocht. De Klassieke Academie bestond toen geloof ik net, maar was voor mij veel te duur. Van filosofie wist ik vrijwel niets, maar het leek me wel een interessante studie en dat bleek het ook te zijn. Maar voordat ik het wist, was ik klaar. Het was leuk, maar na al die zware kost van Duitse filosofen te hebben moeten lezen, was het wel weer even mooi geweest. De kunst bleef trekken en toen ik de mogelijkheid ontdekte om met behulp van beurzen de studie te bekostigen, ben ik ervoor gegaan. Met een bijbaantje in de thuiszorg ging het prima.”
Uiteindelijk ben je afgestudeerd met houtsnedes. Kun je vertellen waarom je voor die techniek hebt gekozen en niet voor het schilderen?
“Nou, ik ben óók afgestudeerd met schilderijtjes! Ik ben naar de Klassieke Academie gekomen om te leren schilderen. Dat vond ik geweldig leuk, maar het maken van houtsnedes ook… Het is fijn om een prent te maken, omdat je zo lekker bezig bent met verschillende klusjes. Plaatje schuren, tekenen, snijden, kleurtjes mengen, drukken. En dan het verrassingseffect: als je je er een beetje aan overgeeft, is dat super leuk! Helaas kost houtsnedes maken zoveel tijd, dat het moeilijk is om twee ballen hoog te houden. Maar het schilderen geef ik zeker niet op. Het mooie aan schilderen is dat je vrij bent om in principe te allen tijde zaken aan te passen. Bij houtsnedes werk je volgens een vast patroon, en omdat er geen weg terug is, moet ik goed nadenken over iedere stap. Maar ik wil geen saaie, starre, stijve prenten maken waar ieder experiment uit verdwenen is, ook daarom blijft tekenen en schilderen denk ik belangrijk. Bovendien doe ik het beide graag en een andere reden heb je eigenlijk niet nodig.
Eigen werk van Eline Brontsema: Euvelgunnerheem, doorkijkje slaapkamer, 2021, houtsnede
Wat doen de studenten in jouw lessen?
“We maken eerst de houtplaatjes klaar, die heb ik op maat gemaakt, maar moeten nog geschuurd en gelakt worden. Studenten nemen zelf een schets op het juiste formaat mee die op de gelakte plaat kan worden gezet. Daarna volgen weer enkele schuur- en laksessies om de tekening te beschermen en de plaat na het drukken weer te kunnen schoonmaken. Nu moet de eerste laag worden weggesneden met gutsen; dit is de laag die wit wordt in de prent. Dan volgt de eerste druklaag; met enkel de primaire kleuren plus wit kun je ver komen. Om nat in nat te kunnen werken, wordt de prent opgebouwd van licht naar donker. Bij een houtsnede werk je zo efficiënt mogelijk, daarom is het handig om bijvoorbeeld met een irisdruk te werken. Daarbij rol je met één rol twee kleuren tegelijk uit over je plaat. Daarna kun je gaan drukken met behulp van een op maat gemaakte mal, waarmee je zorgt dat je papier bij iedere drukgang hetzelfde aanlegpunt heeft. Op deze manier kun je met een stuk of drie, vier drukgangen al een hele mooie houtsnede maken.”
Waarom vind je de kennismaking met grafiek belangrijk voor de studenten op de academie?
“De grafiek is bedoeld als reproductiemethode. Veel schilders die wij bewonderen maakten naast hun schilderijen ook grafiek: etsen, litho’s en houtsnedes. Het is geweldig om daar op de Klassieke Academie aan te kunnen proeven, al was het alleen al om te weten wat het is. Maar het scherpt ook je geest: je leert andersom te denken omdat je in spiegelbeeld werkt en je leert gelaagd te werken. Dat is een verrijking van je opleiding, die er zomaar eens toe kan leiden dat het niet bij een kennismaking blijft.”
Wat hoop je de studenten te leren?
“Ik hoop dat ze enthousiast worden van de techniek. Het is zo leuk om al die nieuwe dingen te ontdekken tijdens de opleiding. Ik vind het ook prachtig om te merken dat ze er plezier in hebben, dat had ik van te voren niet per se verwacht. Ik heb alles aan de Klassieke Academie te danken, het heeft me gebracht waar ik nu ben: ik werk graag en dat houdt je op de poten. Dat plezier is voor mij het allerbelangrijkste. Als tip zou ik willen meegeven om de opleiding zo goed mogelijk te benutten, want voordat je het weet ben je klaar. Je hebt veel kansen en mogelijkheden; je ontdekt vanzelf wat je leuk vindt!”
