Het was hard werken en het ging niet altijd even makkelijk maar het eerste deel van de plafondschildering in de voormalige doopsgezinde kerk in Assen is klaar. De vijf studenten uit Master 1 (Paulien Sprenger, Kayla van der Schuit, Annette Hoolsema, Fleur Krist en Wil Bartels) kijken met voldoening terug op het project. Ze zijn intensief begeleid door Randolph Algera, kunstenaar en docent Muurschilderingen, met daarnaast ook dertig jaar ervaring als restaurator. De opgebouwde kennis en vaardigheden geeft hij graag door aan studenten van de Klassieke Academie.
“In een paar lessen van het vak Muurschilderen wordt perspectief heel erg praktisch uitgelegd door Jille van der Veen”, vertelt Randolph. “Van mij leren de studenten vooral hoe het maken in de praktijk gaat. Je krijgt een opdracht, maar hoe ga je ermee om? Je krijgt een kader, maar hoe voer je toch een oorspronkelijk idee uit binnen dat kader? Je hebt een schets gemaakt, maar hoe wordt dat een muurschildering? Hoe werk je goed samen met andere kunstenaars, hoe gun je elkaar iets? Hoe bewaar je in het schilderen van grote vlakken toch de verfstreken? Hoe ontdek je of je ontwerp het goed doet op een muur of plafond?”
De afgelopen drie jaar werd onder begeleiding van Algera gewerkt aan een grote muurschildering in de blauwe patio van het UMCG. “De eerste groep Masterstudenten zet een trend, de studenten daarna sluiten aan op die trend maar geven ook hun eigen draai. Op de muur schilderen is eenvoudiger dan een plafondschildering. Die schilder je eerst op de grond en dan plak je het op het plafond. Je moet het perspectief goed regelen, anders klopt het op het plafond niet. Maar op de grond kan dat er gek uitzien,” aldus Randolph.
Studenten aan het werk in de blauwe patio van het UMCG en onder het uiteindelijke resultaat
Centraal in het kunstwerk in Assen staat Menno Simons, de vroegere Friese priester die zich van de katholieke kerk afkeerde en uiteindelijk grondlegger werd van de vredelievende doopsgezinden, de mennonieten. Het idee komt van de nieuwe eigenaar van het gebouw, kunstschilder en voormalig docent aan de Klasieke Academie, Jan van Loon.
De studenten hebben zich eerst ingelezen in het onderwerp, andere muurschilderingen bestudeerd om van daaruit een ontwerp te maken. Kayla: “Wat ik erg leuk en leerzaam vond is om me te verdiepen in een onderwerp dat niet direct dichtbij staat, maar dan toch als groep een vertaling te maken van de geschiedenis naar een beeld. Ook de manier van opzetten en schilderen is anders dan wanneer je op een kleiner doek werkt. Je moet er continu rekening mee houden dat de structuren zichtbaar moeten zijn op een aantal meter afstand.” Paulien is in de geschiedenis gedoken. “Ik heb een theoloog en geschiedkundige gevraagd om uitleg en een boek gelezen over het ontstaan van de afscheiding van de roomse kerk. Het uitvogelen van dat perspectief was niet iets voor mij. Ik heb maar gewoon touwtjes vastgehouden en geassisteerd. Anderen snapten het gelukkig wel.” Hoewel dat nog niet altijd meeviel. Wil: “Het moeilijke perspectief in combinatie met dat het schilderij in spiegelbeeld op het plafond geplakt moest worden vergt een andere instelling van kijken in het begin.” Annette beaamt dat: “Het moeilijke was inderdaad het omdenken. We schilderden op doek op de grond maar het moest natuurlijk kloppend zijn wanneer het aan het plafond hangt. Hierbij werd je vaak op het verkeerde been gezet en dan moesten we er maar op vertrouwen dat we het goed berekend hadden in ons ontwerp.Volgens mij zijn wij daar goed uitgekomen.“
Het verschil met een ‘gewoon’ schilderij zit hem wat Randolph betreft vooral in het formaat: “Het contrast moet soms veel groter zijn, zeker als je in de hoogte werkt. Het valt me op dat studenten ineens vlakken in kleur gaan invullen, ze vergeten te schilderen, omdat het overzicht lastiger is. Wat moet precies weergegeven worden en wat kan juist eenvoudig of impressionistisch?”
Het werk wordt op de grond gemaakt en daarna vastgeplakt want bij rechtstreeks op het plafond schilderen zou de kerk een jaar lang vol staan met steigers
Om van ontwerp tot uitvoering te komen zijn de ontwerpen besproken en verbeterd voordat het aan de opdrachtgever is voorgelegd. En er is veel gepraat want met andere kunstenaars samenwerken is af en toe best ingewikkeld. Wil: “Het idee moest samen ontwikkeld worden maar niet alle ideeën worden gehonoreerd terwijl jij het misschien wel beter vindt dan wat uiteindelijk gerealiseerd wordt. De verdeling maken wie doet wat, hoe wordt het schilderij een geheel..” Maar trots en tevredenheid overheersen. ”Tijdens het schilderen hebben we ook veel lol gehad. Uiteindelijk doe je het samen en ik heb enorm veel geleerd van hoe je zo’n complex project aanpakt en om goed samen te werken. Het blijft lastig om met vijf personen op een lijn te komen en dan ook nog aan de verwachting van de opdrachtgever te voldoen. Hoe tof is het om het werk nu aan het plafond te zien hangen!”, aldus Annette. Ook Fleur is blij dat ze mee heeft gedaan: “Omdat ik er erg van houd om groot te werken leek mij een project zoals dit erg interessant. Ik heb er met plezier aan gewerkt en voor onze eerste plafondschildering ben ik zeker heel tevreden. Door deze lessen heb ik veel ervaring opgedaan voor het schilderen van groot werk, in opdracht en met een team.” Paulien vond het samen maken van iets groots heel bijzonder. “Je vult aan, borduurt voort op wat de ander inzet en neemt over als het iemand even niet lukt. En je komt ook nog achter heel bijzondere eigenschappen van je klasgenoten: Annette durft in een vrachtwagen te rijden in de binnenstad van Assen, ik kan steigerbuizen sjouwen, Kayla en Fleur kunnen heerlijk koken, Fleur en Annette durven in de steigers te klimmen tot het topje en Wil weet ontzettend veel van kunstgeschiedenis. Ik ben er trots op dat het nu hangt. Menno Simons zelf kijkt ons ook tevreden aan.” Kayla: “Het was al met al een ontzettend leuk en leerzaam project, met goede begeleiding en teamwork. Ik kan niet wachten hoe het geheel eruit komt te zien!”
En de hoogte in! De studenten leggen de laatste hand aan hun kunstwerk
Het eerste deel zit er nu op en Randolph en Jan van Loon zijn blij met het resultaat. “Het verhaal van Menno Simons, die op weg gaat en een belangrijk man wordt in de doopgezinde beweging. De studenten hebben het mooi bedacht: een routekaart waarop Simons in schitterend perspectief staat. Heel goed geslaagd. Daaromheen staan de Romeinse gebouwen, de Sint Pieter, als voorbeeld van de rooms-katholieke kerk, die Simons de rug toekeerde. De nieuwe groep studenten later dit jaar heeft ‘geluk’: ze mogen de duistere kant van het geschiedenis vorm gaan geven, de tijd dat de doopsgezinden dood en verderf zaaiden met polygamie en drankmisbruik in overvloed. Inspiratie genoeg!”
Het kunstwerk is te bekijken in Museumkerk Jan van Loon, Oranjestraat 13 te Assen
